Joris Backer

Een delegatie van de Franse senaat bezocht de Eerste Kamer. Als lid van de commissie Europese Zaken was ik een van de gastheren. Het was duidelijk dat moor de naderende Brexit ons land meer in het vizier is gekomen van onze zuiderburen. Visserij en belastingontduiking stonden hoog op hun agenda. Een tegenbezoek zal in 2019 worden afgelegd.

Op 12 december 2017 besprak ik namens de fractie van D66 voor het Belastingplan 2017, Het eerste Belastingplan van het nieuwe kabinet Rutte III waarin de bewindslieden Wopke Hoekstra en Menno Snel, maar in feite door de korte tijd en late tijdstip van aantreden een bijgesteld plan dat er al lag van Rutte II. De Algemene Financiële beschouwingen werden tezamen gedaan, waarbij collega Alexander Rinnooy Kan het woord voerde. De afbouw van het fiscale voordeel van de zg Hillenregeling was nog het meest omstreden. Alles samengenomen vonden wij het een evenwichtig en rechtmatig pakket en stemden wij er mee in.

Na een lang traject bereikte het ooit door D66 Tweede Kamerlid Magda Berndsen begonnen initiatief om het huwelijksgoederen recht te moderniseren onze senaat. De gang van het voorstel Beperkte wettelijke gemeenschap van goederen –nu verdedigd door Judith Swinkels, (D66), Foort van Oosten (VVD en Jeroen Recourt (PvdA) -toont aan hoe tergend langzaam het soms gaat om in het familierecht aanpassingen van wetgeving aan de moderniserende samenleving te realiseren. Bij de plenaire behandeling op 21 maart 2017 koos ik als mijn motto Tolstoy’s openingszin in Anne Karenina: Alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar, alle ongelukkige zijn ongelukkig op hun eigen wijze. Maar dan de consequenties van een scheiding niet nodeloos nadelig omdat partners elkaar kunnen meetrekken in ongewilde financiële problemen. Maar het is gelukt, al moest mede-initiatiefnemer Recourt meemaken dat zijn eigen politieke vrienden van de PvdA tegen stemden.

Gastheer bij een van de debatten tijdens het Nederlands EU-voorzitterschap in de Ridderzaal. Ik leidde de sessie met Alex Brenninkmeijer over de wijze waarop de parlementen van de EU –landen de rapporten van de Europese Rekenkamer behandelen. Veel te summier, is de korte samenvatting!

Ogenschijnlijk klein voorstel over de opzet van toezicht en het tuchtrecht van juridische beroepen, waarin de vraag centraal staat: past het in onze rechtstaat dat de advocaten hun eigen tuchtrechtspraak moeten financieren. Ik besprak het voorstel dat nog uit de koker van het Kabinet Rutte I kwam op 29 november 2016 kritisch: Als medewetgever hebben wij een specifieke rechtsgang ingesteld in de tuchtrechtspraak en dit niet meer zoals vroeger willen overlaten aan de beroepsgroep zelf. Nu zouden we die beroepsgroep daarvan toch weer de penningmeester maken. Mijn motie om dit voorstel aan te houden werd (met steun van de PvdA..) verworpen en het voorstel is dus in het Staatsblad gekomen.

Ik was uitgenodigd om te spreken bij de herdenking van de bevrijding van het concentratiekamp Dachau dat in het teken stond van Georg Maduro. De bijeenkomst was heel passend in Madurodam op 21 april 2016. Mijn pleidooi spreekt al uit de titel: "Kies voor de rechtstaat en de open samenleving”. Als ondervoorzitter van de Eerste Kamer nam ik ook deel aan de herdenking van de slachtoffers van de oorlog in Nederlands-Indië.

De Eerste Kamer houdt elke twee jaar een beleidsdebat over de EU: de Algemene Europese Beschouwingen. Ik voerde daarover op 8 maart 2016 het woord namens D66. Mijn thema was de analogie met De Kersentuin van Tsjechov. De kern is dat degenen met macht en bezit te tekenen des tijds miskennen. De gebeurtenissen van de MH 17 zijn zo’n teken. Het debat over het Oekraïne - verdrag is zeer gepolariseerd geworden. Juist nu is tegenkracht nodig om het migratievraagstuk, de identiteitsdiscussie en de economische tegenwind niet het Europees project te laten overheersen. Europa mag geen ruilbeurs van nationale belangen worden, maar moet zowel verder integreren als democratiseren.

Ook in dat kader: de voorzitter van Duitse Bondsraad dhr Stanislav Tillich ontvangen, samen met de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer. De Bondsraad bestaat uit de leden van de regeringen van de zestien deelstaten (max 69 leden) en de voorzitter wisselt jaarlijks. Gesprekken en lunch (in het Duits…) waren zeer verhelderend en altijd blijkt weer hoeveel er onbekend is van elkaars politieke systemen en ontwikkelingen.

Op 22 december 2015 stemde de fractie van D66 voor het Belastingplan 2016. Wij waren ontevreden over de voorstellen van het Kabinet Rutte II. Staatssecretaris Wiebes was na “een onstuimig traject” (zie mijn bijdrage in het debat) bereid aanpassingen te doen en per brief toezeggingen te doen. Het NOS Journaal opende hiermee (zie foto). Belangrijk was de brief over het voornemen tot op termijn sluiten van kolencentrales en 100 mln. voor een isolatiefonds. De link met het Belastingplan was de herinvoering van een vrijstelling van kolenbelasting. Zo konden wij dankzij een ‘novelle’ (een wijziging die de Eerste Kamer kan afdwingen, maar die wel weer begint bij behandeling en stemming door de Tweede Kamer) als constructieve oppositie doelen realiseren. Voor zowel de portemonnee van de belastingbetaler als voor het klimaat.

Op 9 juni werden de nieuwe tien leden sterke fractie van D66 in de Eerste Kamer beëdigd. Geweldig om met deze capabele collega’s verder te gaan met het werken aan een beter Nederland vanuit ons sociaal - liberaal perspectief! Roger van Boxtel is door Thom de Graaf opgevolgd als fractievoorzitter. Hans Engels blijft vice-fractievoorzitter. Mijn taken als fractiesecretaris draag ik over aan Annelien Bredenoord, maar blijf wel het fractiebudget beheren. Alle details over de commissielidmaatschappen zijn te vinden op de site van de Eerste Kamer. Aan de slag!

Op 30 juni 2015 ben ik verkozen tot tweede ondervoorzitter van de senaat.

Ik ben een koersvaste jurist in het internationale bedrijfsleven en mijn passie is politiek. Ik ben de geestelijke vader van de vijf richtingwijzers. Als woordvoerder financiën en, sociale zaken en onderwijs in de Eerste Kamer heb ik het nut en belang ervan aangetoond. Steun mijn herverkiezing!

Zeer bruikbaar bij het debat over de vermogensverhoudingen in ons land toen de Franse econoom Thomas Piketty werd aangehaald. Immers, de kernachtige weergave van het politieke dilemma, door mij aangehaald in het debat over de herziening van ons belastingstelsel. D66 was succesvol met aanpassen van de Miljoenennota: verlaging arbeidskosten en belasting op de eerste schijf.

Wijziging van de Bijstand, Wajong, WSW en WIA. Hervormingen waar ook D66 al jaren voor pleit. Een ingrijpende paradigma - verandering. Ja, aantasting van bestaande rechten. Maar ook wijzigen van bestaande patronen van afhankelijkheid. Dichter bij de mensen en een aansporing om hun zelfredzaamheid te vergroten. Minder schotten en bureaucratie, eigen kracht benutten waar het kan.

Verkorting van de WW duur, de aanpassing van de flexwet en de herziening van het ontslagrecht is het opus magnum van Minister Asscher. De constructieve oppositie (incl. D66) heeft dit pakket gesteund in de Tweede kamer. Bescherming in een ongelijke rechtsverhouding is een gedeelde waarde en wellicht een grondrecht. Met een motie - Backer dwing ik een evaluatie na een jaar af.

Inbreng op een initiatiefwet - D66/CDA om de rechtspositie van ambtenaren gelijk te trekken met werknemers. Een oude wens van D66 ter bevordering van de arbeidsmobiliteit. Waarden gelijk, rechten ook. Het wetsvoorstel is nog niet behandeld in plenair debat. Initiatiefwetten vragen vaak tijd, omdat Tweede Kamerleden die het voorstel initiëren de vragen moeten beantwoorden. En ze zijn al overbezet (meestal).

Koesteren we een grondrecht door de wetgeving voor minimumloon ook van toepassing te gaan verklaren op overeenkomsten buiten loondienst? Die vallen in het Burgerlijk Wetboek onder de overeenkomst van opdracht. Minister Asscher vond van wel. Bij toetsen concluderen we dat dit niet klopt. En dus ook niet moet. We betreden een wetgevend schemergebied. Het voorstel wordt aangehouden.

De regering bereikte een akkoord met D66, Christen Unie en SGP over een verbeterd Witteveenkader. Sindsdien spreken we over de Constructieve Oppositie. Behandeling in de Eerste Kamer vond plaats op 20 mei 2014. Het bereikte resultaat stemde ook onze fractie in de senaat tevreden. Het nieuwe kader houdt rekening met vergrijzing en veranderende arbeidsmarkt.

Wat moet leidend zijn bij het schooladvies? D66 collega Paul van Meenen bereikte in de Tweede Kamer een andere koers. Voortaan is het schooladvies met een leerlingenvolgsysteem leidend. Geen CITO –mania meer. Dat heb ik met overtuiging en met succes in de senaat verdedigd.

Niet alle collega’s bij de lagere overheden zijn er blij mee, maar wij steunen de verplichting om overtollig kasgeld niet in IJsland te parkeren, maar gewoon bij de Bank Nederlandse Gemeenten onder te brengen. De Wet Houdbare Overheidsfinanciën is het gevolg van de afspraken in de Eurozone en EU om begrotingsdiscipline - ook voor ons land - in te voeren.

Bij eerste wetsvoorstel voor andere fiscale behandeling van pensioenen (het Witteveenkader I) durfde het kabinet vanwege de brede kritiek in de senaat niet op een stemming te laten aankomen. D66 was zeer kritisch en zou hebben tegen gestemd. Voor welk percentage van het brutoloon belastingvrij kan worden gespaard heeft een enorme impact op de pensioenopbouw van meer dan 5 miljoen werknemers die aangesloten zijn bij een pensioenfonds.

Wijziging van het burgerlijk wetboek dat mogelijk maakt om excessieve bonussen van bestuurders terug te vorderen (claw back). De raad van commissarissen van financiële ondernemingen in de zin van de wet financieel toezicht krijgen meer bevoegdheid. D66 vraagt aandacht voor de onwenselijke rol die variabele beloning in het bedrijfsmodel van de aandeelhouderswaarde heeft gekregen. Uiteindelijk een “hamerstuk” na schriftelijke ronde discussie.

De financiering van de SER en het scholingsbudget voor werknemers in de Wet Ondernemingsraden (WOR) is niet spannend. Maar het D66 amendement in de Tweede Kamer dat verkiezing in de OR mogelijk maakt op een vrije last (niet vakbondsleden) stuit op verzet van de PvdA. Jezelf verkiesbaar stellen in vertegenwoordigende organen beschouw ik als een grondrecht. Het voorstel haalt de eindstreep.

D66 collega Paul van Meenen bereikt in de Tweede Kamer bij Minsister Bussemaker dat in het wetsvoorstel doelmatige leerwegen in het beroepsonderwijs de koers wordt bijgesteld. De te beschermen waarde is kwaliteit en niet het aantal uren (1040 of anders). At last! De kwaliteit van het beroepsonderwijs omhoog, leerlingen uitdagen om te presteren en aansluiten op de arbeidsmarkt (wat altijd lastig blijft!). Wij steunen dat in de senaat.

“De ziel gaat te paard” is mijn motto in het debat over het Nationaal Hervormingsprogramma en Stabiliteitsprogramma 2012-2017. De Europese Commissie kijkt over onze schouder mee naar de duurzaamheid van de rijksbegroting en de economie op langere termijn. Rehn versus Rutte. De zielloze en laconieke houding van het kabinet Rutte II op de aanbevelingen van de EU baart D66 zorgen.

“Binnen ons mandaat zal de ECB alles doen wat nodig is om de euro in stand te houden. En geloof me, het zal genoeg zijn.” Aldus president Mario Draghi (ECB). Met betere budgettaire discipline werden de financiële markten verder tot bedaren gebracht. D66 bepleit structurele begrotingsdiscipline en onze fractie werkte mee aan een begrotingsakkoord als ‘constructieve oppositie’.

De samenvoeging van de NMA, OPTA en Consumentenautoriteit. Kernvraag is of de samenvoeging in de nieuw Autoriteit Consument en Markt (ACM) de onafhankelijkheid, slagvaardigheid en opereren in de Europese context versterkt. Deel de welvaart: ja, want de ACM is een marktmeester. Checks and balances, juist in de markt! Minister Kamp krijgt de steun van D66.

Streef naar een harmonieus evenwicht, bepleitten wij bij de minister in dat debat over de extra bijdrage (opslag) op energie. We realiseren ons: in tijden van economische recessie legt het lasten op aan burgers en bedrijven. Die lasten zijn nodig als financieringsbron van de duurzame energie projecten. D66 steunt hiermee de energietransitie.

Een initiatief wet van enkele leden van de Tweede Kamer (Recourt c.s). Collega Joyce Sylvester van de PvdA sprak in dit debat ook namens D66 gebaseerd op gedeelde waarden. Uit moreel ethische overwegingen steunden wij het voorgestelde verbod (met overgangsregeling). Een economische activiteit als bontproductie is niet passend meer in een duurzame economie.

De herziening van de accountantsberoepsorganisatie ging gepaard met een verscherping van toezicht op het accountantsberoep. Er schortte wat aan de gedeelde waarden in de afgelopen jaren. Scheiding tussen advies en controle van de jaarrekening wordt ingevoerd. En verplichte wisseling van accountant na bepaalde tijd. D66 bepleit aansluiting bij Europese ontwikkelingen. Die toezegging wordt gedaan door Minister Dijsselbloem.

In mijn bijdrage aan de Algemene Financiële Beschouwingen over de Miljoenennota (onze Rijksbegroting) heb ik gepleit voor echte integratie in de EU. Crisis is ook een kans. Uitblijven van integratie raakt direct onze democratie en welvaart. Steun aan Griekenland, Ierland en Portugal. Naar een Eurozone met volwaardig bestuur en democratische verantwoording.

De Algemene Financiële beschouwingen werden gedomineerd door het Lente akkoord. Ingrijpende begrotingsafspraken met een demissionair kabinet. Dat werd gesloten op de fractiekamer van D66 in de Tweede Kamer. Het Kabinet Rutte I was door Geert Wilders ten val gebracht. Mijn analyse was dat er ca.15% gewijzigd was door het regeerakkoord VVD/PvdA voor het Kabinet Rutte II. Het was eigenlijk de Begroting - Pechtold!

De Amsterdam Arena vol ouders, leerlingen en docenten, tegen de plannen van het Kabinet Rutte I voor Passend Onderwijs. Daar vroeg de wetgever nu eens te veel van eigen kracht. We debatteerden lang en gepassioneerd, samen met Groen Links en de SP tegen de plannen. Doe het niet, vroegen wij.

Eigen kracht van mensen in organisaties kan ook tekort schieten. Denk aan de bankiers in de financiële crisis. Goed dat de overheid intervenieerde. D66 steunde de invoering van extra belasting voor banken. D66 pleitte voor een Europese bankenunie en strengere kapitaalbuffers. SP en PVV geloofden daar niet in. Die Bankenunie en de buffers zijn er gelukkig gekomen.

Begrotingswet tot instellen van een Europees Stabiliteits Mechanisme (ESM). In ESM en EFSF fondsen ter ondersteuning van de zwakke eurolanden is Nederland gecommitteerd voor 134 Miljard euro (een eigen inleg van 4,6 Miljard). In de Eurozone zijn we van elkaar afhankelijk. Over de grenzen heen. D66 heeft de regering gesteund. Deze crisis kan gezamenlijk worden bestreden.

Als medewetgever trok ik ten strijde tegen de Minister van Onderwijs Marja van Bijsterveld. Het gedoogkabinet Rutte I wilde scholen in het keurslijf van de 1040 uren-norm persen. Met PVV, VVD en CDA als steun. Alsof docenten, schoolleiders, de MR en leerlingen niet beter kunnen bepalen wat bijdraagt aan kwaliteit van onderwijs.

In het debat over de rituele slacht (onbedwelmd) zagen we een botsing tussen twee waarden: het streven naar het verbeteren van het dierenwelzijn tegenover het respecteren van bestaande religieuze rechten van de Joodse en Islamitische rite. Na intense discussie (ook in D66 kring) vond onze senaatsfractie dat de waarden die zijn gecodificeerd in onze grondrechten zwaarder behoren te wegen en steunden wij het verbod niet.

Let bij gebruik van persoonsgebonden nummer bij uitwisseling tussen scholen op privacy. Beperk je tot de minimale gegevens die nodig zijn voor de doorlopende leerlijn. De verleiding is groot om te veel dossier te vormen en over te dragen. D66 bepleit “bij twijfel niet doen”. Er is consensus over dit onderwerp aan het eind van het debat.