Highlights Eerste Kamer

Dankzij dit wetsvoorstel (35990) werd het mogelijk om de familienaam van beide partners aan het nageslacht te geven. Soms voorkomt het ook uitsterven van familienamen. In het debat op 14 maar 2023 heb ik onder meer vermeld dat er ook een tak Bas Backer in mijn familie bestaat, omdat nazaten in de 18- eeuw de gecombineerde geslachtnaam aannamen.

Mijn laatste debat was op 23 mei 2023 over een wetgevingsproject waar ruim tien jaar voorbereiding aan vooraf was gegaan: de Wet Toekomst pensioenen (36076). Die dreigde te stranden door een staatsrechtelijke kwestie die de SP-fractie op het allerlaatste moment in bracht: het voorstel zou volgens senator Tiny Kox een tweederde meerderheid vereisen. Dat berustte naar mijn stellige oordeel op een onjuiste interpretatie van het voorstel in relatie tot de grondwet. Dat vond de senaat uiteindelijk ook en stemde in met het voorstel.

Op 16 mei 2023 vond in een plenair debat de afronding plaats van de discussie over het Reglement van Orde. Als ondervoorzitter van de commissie tot herziening van het reglement van orde van de senaat (CARO) was ik direct betrokken bij de voorbereidingen. De toevoeging (in navolging van de Tweede Kamer) om op te nemen dat ieder lid van de senaat in zijn gedrag getuigt van onderling respect en zodanig dat zijn gedrag geen afbreuk doet aan de waardigheid en het functioneren van de kamer, werd breed gesteund. De fracties van de PVV, FVD en hun afsplitsingen stemden tegen. Zij hadden al laten zien dat zij deze deugd niet te willen beoefenen en geen behoefte aan vastlegging van deze norm voor democratische gezindheid.

Na een zeer gepolariseerd debat kon goedkeuring worden gegeven aan het Brede Economische Handelsakkoord en de Strategische Partnerschapovereenkomst tussen de EU en Canada (resp. 35154/35155), beter bekend onder de afkorting CETA. De senaat heeft in de aanloop naar het debat een aantal toezeggingen afgedwongen van de Europese Commissie, die voor de beslissende steun van de PvdA-fractie doorslaggevend waren bij de hoofdelijke stemming op 12 juli 2022.

De periode van de Corona- pandemie was een heftige tijd, mede door de opstelling van partijen die het virus ontkenden of niet bereid waren verantwoordelijkheid te dragen voor maatregelen. Samen met collega Peter van der Voort behandelde ik de COVID -noodwetgeving. Peter als woordvoerder inzake medische/epidemiologische aspecten en ik voor de grondrechtelijke/juridische vragen.

Ik was woordvoerder voor de Initiatiefwet Snels/Sneller Wet Open Overheid (33328/35122), een belangrijke wet voor de informatiepositie van de burger. Dit voorstel verandert de asymmetrie die er bestaat tussen de overheid en burger. Al zal de uitvoering nog vele jaren leertijd vragen, dit is de principieel juiste richting en onze fractie heeft het voorstel gesteund.  

Mijn motie waarin de Eerste Kamer zich uitsprak om ‘voorlichting’(advies) te vragen aan de Raad van State, heeft blijvende impact gehad. De senaat kan nu binnen zijn eigen rol het begin zijn van belangrijke ontwikkelingen in de rechtsstaat. De motie- Backer c.s. (35 300 VI, 10 maart 2020) is onderdeel geworden van de opdracht aan de Staatsommissie Rechtsbescherming die later door de minister van rechtsbescherming Weerwind is ingesteld.

Door het vertrek van de voorzitter Ankie Broekers-Knol naar het kabinet Rutte III was ik tijdelijk voorzitter van de senaat. Dat gaf mij inzicht in de vele externe en interne verplichtingen die bij de functie horen, de eindverantwoordelijkheid voor de agenda en het goede verloop van alle werkzaamheden. Bij de rol hoort ook dat je de condities schept hoe je in de Senaat met elkaar omgaat. Indrukwekkend in die korte periode was dat ik op 2 juli oud- senator Johan Witteveen mocht herdenken.

Een groot pakket vormde het eerste echte Belastingplan van het Kabinet Rutte III, dat op 11 december 2018 door mij werd behandeld. Behalve steun aan de voorstellen heb ik gepleit voor een fundamenetelere belastingherziening dan deze (die al ingrijpend was). Wij verwelkomden drie trendbreuken: lastenverlichting voor burgers (per saldo, want de btw laag tarief gaat wel omhoog), vergroening en daadwerkelijke bestrijding van belastingontduiking via constructies. Staatssecretaris Menno Snel is de eerste die hier werkelijk het mes in zet, zij het gefaseerd. Hij moet hij rekening houden met coalitiewensen.

Op 13 november 2018 beleefden we een voor D66 bijzonder moment: de benoemingswijze van de burgemeester werd uit de grondwet verwijderd. Hiervoor is een twee derde meerderheid nodig Rob Jetten, kort tevoren Alexander Pechtold opgevolgd als fractievoorzitter van de D66 Tweede Kamerfractie verdedigde de initiatiefwet (ooit gestart door Gerard Schouw). Ik ondertekende een motie-Rombouts die het mogelijk maakte voor het CDA het voorstel uiteindelijk ook te steunen.

Een bezoek samen met de Tweede Kamer delegatie aan Londen op 10 september 2018 leverde openhartige gesprekken maar een treurigmakende conclusie op: zowel remainers als brexiteers zijn onderling zo verdeeld dat voor geen enkele oplossing een meerderheid is. Toch even voor Downingstreet 10 voor de foto, we waren er immers binnen ontvangen door de naaste medewerker van Theresa May. Niets aan de hand, volgens hem komt alles goed. We gaan het zien. Zie mijn publicatie in Idee. Via deze link kun je het lezen: https://vanmierlostichting.d66.nl/idee/de-nieuwste-idee/

Het beleidsdebat over de Staat van de Rechtstaat werd op 22 mei 2018 gevoerd met de nieuwe bewindslieden Ferd Grapperhaus en Sander Dekker. Voor hen voor het eerst, voor sommige woordvoerders voor het laatst; zo nam hierna mijn goede collega Bob Ruers (SP) afscheid om gedeputeerde in Limburg te worden. Twee thema’s stonden centraal, die vooraf ook aan een aantal deskundigen waren voorgelegd. De burger heeft nog groot vertrouwen in de instituties van de rechtstaat. Maar daarbinnen piept en kraakt het. Digitalisering, financiële tekorten, problemen bij het Openbaar Ministerie vragen om aandacht. Toegang tot de rechter staat onder druk. Het debat eindigt met veel vragen en enkele toezeggingen. Het wordt voortgezet in het eerste kwartaal van 2019.

In de Algemene Europese Beschouwingen 10 april 2018 debatteerden wij voor het eerst met de Ministers Blok en Hoekstra over Europa. De fracties van CDA, VVD, D66 en PvdA waren opmerkelijk eensgezind in hun analyse dat van bondgenoot Verenigde Staten onder leiding van President Trump geen coherent leiderschap van de Westerse wereld verwacht mag worden, waarbij het Verenigd Koninkrijk alleen met zijn eigen afscheid van de EU bezig is. Een optimistisch stemmend inbreng over een toekomstgerichte aanpak van de Europese integratie als antwoord en verdere verbetering van slagkracht in de wereld. Hoe anders gaat het hier dan in de Tweede Kamer, waar ook bij een aantal regeringsfracties euroscepsis vaak – gelukkig niet altijd- overheerst. D66 en Groen links zijn op dit domein heel consistent bondgenoten in beide kamers! Op 25 mei was ik gastheer van het congres van Europa.

Op 13 februari 2018 beleefden we de ontknoping van de heel belangrijk, gevoelig en complex debat, dat door Annelien Bredenoord werd gevoerd, maar waar we allemaal in de fractie zeer nauw betrokken waren: het initiatiefvoorstel van Pia Dijkstra over het Actieve Donorregistratie systeem. Zelden lagen de opvattingen zo verschillend en werd er ook zonder fractiediscipline gestemd. D66 was gelukkig eensgezind, niet uit discipline maar overtuiging. Goed nieuws voor mensen op de wachtlijsten! De foto van de handkus haalde de Prinsjes Fotoprijs nominaties, maar dat is minder belangrijk.

Een delegatie van de Franse senaat bezocht de Eerste Kamer. Als lid van de commissie Europese Zaken was ik een van de gastheren. Het was duidelijk dat moor de naderende Brexit ons land meer in het vizier is gekomen van onze zuiderburen. Visserij en belastingontduiking stonden hoog op hun agenda. Een tegenbezoek zal in 2019 worden afgelegd.

Op 12 december 2017 besprak ik namens de fractie van D66 voor het Belastingplan 2017, Het eerste Belastingplan van het nieuwe kabinet Rutte III waarin de bewindslieden Wopke Hoekstra en Menno Snel, maar in feite door de korte tijd en late tijdstip van aantreden een bijgesteld plan dat er al lag van Rutte II. De Algemene Financiële beschouwingen werden tezamen gedaan, waarbij collega Alexander Rinnooy Kan het woord voerde. De afbouw van het fiscale voordeel van de zg Hillenregeling was nog het meest omstreden. Alles samengenomen vonden wij het een evenwichtig en rechtmatig pakket en stemden wij er mee in.

Na een lang traject bereikte het ooit door D66 Tweede Kamerlid Magda Berndsen begonnen initiatief om het huwelijksgoederen recht te moderniseren onze senaat. De gang van het voorstel Beperkte wettelijke gemeenschap van goederen –nu verdedigd door Judith Swinkels, (D66), Foort van Oosten (VVD en Jeroen Recourt (PvdA) -toont aan hoe tergend langzaam het soms gaat om in het familierecht aanpassingen van wetgeving aan de moderniserende samenleving te realiseren. Bij de plenaire behandeling op 21 maart 2017 koos ik als mijn motto Tolstoy’s openingszin in Anne Karenina: Alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar, alle ongelukkige zijn ongelukkig op hun eigen wijze. Maar dan de consequenties van een scheiding niet nodeloos nadelig omdat partners elkaar kunnen meetrekken in ongewilde financiële problemen. Maar het is gelukt, al moest mede-initiatiefnemer Recourt meemaken dat zijn eigen politieke vrienden van de PvdA tegen stemden.

Gastheer bij een van de debatten tijdens het Nederlands EU-voorzitterschap in de Ridderzaal. Ik leidde de sessie met Alex Brenninkmeijer over de wijze waarop de parlementen van de EU –landen de rapporten van de Europese Rekenkamer behandelen. Veel te summier, is de korte samenvatting!

Ogenschijnlijk klein voorstel over de opzet van toezicht en het tuchtrecht van juridische beroepen, waarin de vraag centraal staat: past het in onze rechtstaat dat de advocaten hun eigen tuchtrechtspraak moeten financieren. Ik besprak het voorstel dat nog uit de koker van het Kabinet Rutte I kwam op 29 november 2016 kritisch: Als medewetgever hebben wij een specifieke rechtsgang ingesteld in de tuchtrechtspraak en dit niet meer zoals vroeger willen overlaten aan de beroepsgroep zelf. Nu zouden we die beroepsgroep daarvan toch weer de penningmeester maken. Mijn motie om dit voorstel aan te houden werd (met steun van de PvdA..) verworpen en het voorstel is dus in het Staatsblad gekomen.

Ik was uitgenodigd om te spreken bij de herdenking van de bevrijding van het concentratiekamp Dachau dat in het teken stond van Georg Maduro. De bijeenkomst was heel passend in Madurodam op 21 april 2016. Mijn pleidooi spreekt al uit de titel: “Kies voor de rechtstaat en de open samenleving”. Als ondervoorzitter van de Eerste Kamer nam ik ook deel aan de herdenking van de slachtoffers van de oorlog in Nederlands-Indië.

De Eerste Kamer houdt elke twee jaar een beleidsdebat over de EU: de Algemene Europese Beschouwingen. Ik voerde daarover op 8 maart 2016 het woord namens D66. Mijn thema was de analogie met De Kersentuin van Tsjechov. De kern is dat degenen met macht en bezit te tekenen des tijds miskennen. De gebeurtenissen van de MH 17 zijn zo’n teken. Het debat over het Oekraïne – verdrag is zeer gepolariseerd geworden. Juist nu is tegenkracht nodig om het migratievraagstuk, de identiteitsdiscussie en de economische tegenwind niet het Europees project te laten overheersen. Europa mag geen ruilbeurs van nationale belangen worden, maar moet zowel verder integreren als democratiseren.

Ook in dat kader: de voorzitter van Duitse Bondsraad dhr Stanislav Tillich ontvangen, samen met de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer. De Bondsraad bestaat uit de leden van de regeringen van de zestien deelstaten (max 69 leden) en de voorzitter wisselt jaarlijks. Gesprekken en lunch (in het Duits…) waren zeer verhelderend en altijd blijkt weer hoeveel er onbekend is van elkaars politieke systemen en ontwikkelingen.

Op 22 december 2015 stemde de fractie van D66 voor het Belastingplan 2016. Wij waren ontevreden over de voorstellen van het Kabinet Rutte II. Staatssecretaris Wiebes was na “een onstuimig traject” (zie mijn bijdrage in het debat) bereid aanpassingen te doen en per brief toezeggingen te doen. Het NOS Journaal opende hiermee (zie foto). Belangrijk was de brief over het voornemen tot op termijn sluiten van kolencentrales en 100 mln. voor een isolatiefonds. De link met het Belastingplan was de herinvoering van een vrijstelling van kolenbelasting. Zo konden wij dankzij een ‘novelle’ (een wijziging die de Eerste Kamer kan afdwingen, maar die wel weer begint bij behandeling en stemming door de Tweede Kamer) als constructieve oppositie doelen realiseren. Voor zowel de portemonnee van de belastingbetaler als voor het klimaat.

Op 9 juni werden de nieuwe tien leden sterke fractie van D66 in de Eerste Kamer beëdigd. Geweldig om met deze capabele collega’s verder te gaan met het werken aan een beter Nederland vanuit ons sociaal – liberaal perspectief! Roger van Boxtel is door Thom de Graaf opgevolgd als fractievoorzitter. Hans Engels blijft vice-fractievoorzitter. Mijn taken als fractiesecretaris draag ik over aan Annelien Bredenoord, maar blijf wel het fractiebudget beheren. Alle details over de commissielidmaatschappen zijn te vinden op de site van de Eerste Kamer. Aan de slag! 

Op 30 juni 2015 ben ik verkozen tot tweede ondervoorzitter van de senaat.

Ik ben een koersvaste jurist in het internationale bedrijfsleven en mijn passie is politiek. Ik ben de geestelijke vader van de vijf richtingwijzers. Als woordvoerder financiën en, sociale zaken en onderwijs in de Eerste Kamer heb ik het nut en belang ervan aangetoond. Steun mijn herverkiezing!

Zeer bruikbaar bij het debat over de vermogensverhoudingen in ons land toen de Franse econoom Thomas Piketty werd aangehaald. Immers, de kernachtige weergave van het politieke dilemma, door mij aangehaald in het debat over de herziening van ons belastingstelsel. D66 was succesvol met aanpassen van de Miljoenennota: verlaging arbeidskosten en belasting op de eerste schijf.

Wijziging van de Bijstand, Wajong, WSW en WIA. Hervormingen waar ook D66 al jaren voor pleit. Een ingrijpende paradigma – verandering. Ja, aantasting van bestaande rechten. Maar ook wijzigen van bestaande patronen van afhankelijkheid. Dichter bij de mensen en een aansporing om hun zelfredzaamheid te vergroten. Minder schotten en bureaucratie, eigen kracht benutten waar het kan.

Verkorting van de WW duur, de aanpassing van de flexwet en de herziening van het ontslagrecht is het opus magnum van Minister Asscher. De constructieve oppositie (incl. D66) heeft dit pakket gesteund in de Tweede kamer. Bescherming in een ongelijke rechtsverhouding is een gedeelde waarde en wellicht een grondrecht. Met een motie – Backer dwing ik een evaluatie na een jaar af.

Inbreng op een initiatiefwet – D66/CDA om de rechtspositie van ambtenaren gelijk te trekken met werknemers. Een oude wens van D66 ter bevordering van de arbeidsmobiliteit. Waarden gelijk, rechten ook. Het wetsvoorstel is nog niet behandeld in plenair debat. Initiatiefwetten vragen vaak tijd, omdat Tweede Kamerleden die het voorstel initiëren de vragen moeten beantwoorden. En ze zijn al overbezet (meestal).

Koesteren we een grondrecht door de wetgeving voor minimumloon ook van toepassing te gaan verklaren op overeenkomsten buiten loondienst? Die vallen in het Burgerlijk Wetboek onder de overeenkomst van opdracht. Minister Asscher vond van wel. Bij toetsen concluderen we dat dit niet klopt. En dus ook niet moet. We betreden een wetgevend schemergebied. Het voorstel wordt aangehouden.

De regering bereikte een akkoord met D66, Christen Unie en SGP over een verbeterd Witteveenkader. Sindsdien spreken we over de Constructieve Oppositie. Behandeling in de Eerste Kamer vond plaats op 20 mei 2014. Het bereikte resultaat stemde ook onze fractie in de senaat tevreden. Het nieuwe kader houdt rekening met vergrijzing en veranderende arbeidsmarkt.

Wat moet leidend zijn bij het schooladvies? D66 collega Paul van Meenen bereikte in de Tweede Kamer een andere koers. Voortaan is het schooladvies met een leerlingenvolgsysteem leidend. Geen CITO –mania meer. Dat heb ik met overtuiging en met succes in de senaat verdedigd.

Niet alle collega’s bij de lagere overheden zijn er blij mee, maar wij steunen de verplichting om overtollig kasgeld niet in IJsland te parkeren, maar gewoon bij de Bank Nederlandse Gemeenten onder te brengen. De Wet Houdbare Overheidsfinanciën is het gevolg van de afspraken in de Eurozone en EU om begrotingsdiscipline – ook voor ons land – in te voeren.ing en met succes in de senaat verdedigd.

Bij eerste wetsvoorstel voor andere fiscale behandeling van pensioenen (het Witteveenkader I) durfde het kabinet vanwege de brede kritiek in de senaat niet op een stemming te laten aankomen. D66 was zeer kritisch en zou hebben tegen gestemd. Voor welk percentage van het brutoloon belastingvrij kan worden gespaard heeft een enorme impact op de pensioenopbouw van meer dan 5 miljoen werknemers die aangesloten zijn bij een pensioenfonds.

Wijziging van het burgerlijk wetboek dat mogelijk maakt om excessieve bonussen van bestuurders terug te vorderen (claw back). De raad van commissarissen van financiële ondernemingen in de zin van de wet financieel toezicht krijgen meer bevoegdheid. D66 vraagt aandacht voor de onwenselijke rol die variabele beloning in het bedrijfsmodel van de aandeelhouderswaarde heeft gekregen. Uiteindelijk een “hamerstuk” na schriftelijke ronde discussie.

De financiering van de SER en het scholingsbudget voor werknemers in de Wet Ondernemingsraden (WOR) is niet spannend. Maar het D66 amendement in de Tweede Kamer dat verkiezing in de OR mogelijk maakt op een vrije last (niet vakbondsleden) stuit op verzet van de PvdA. Jezelf verkiesbaar stellen in vertegenwoordigende organen beschouw ik als een grondrecht. Het voorstel haalt de eindstreep.

D66 collega Paul van Meenen bereikt in de Tweede Kamer bij Minsister Bussemaker dat in het wetsvoorstel doelmatige leerwegen in het beroepsonderwijs de koers wordt bijgesteld. De te beschermen waarde is kwaliteit en niet het aantal uren (1040 of anders). At last! De kwaliteit van het beroepsonderwijs omhoog, leerlingen uitdagen om te presteren en aansluiten op de arbeidsmarkt (wat altijd lastig blijft!). Wij steunen dat in de senaat.

“De ziel gaat te paard” is mijn motto in het debat over het Nationaal Hervormingsprogramma en Stabiliteitsprogramma 2012-2017. De Europese Commissie kijkt over onze schouder mee naar de duurzaamheid van de rijksbegroting en de economie op langere termijn. Rehn versus Rutte. De zielloze en laconieke houding van het kabinet Rutte II op de aanbevelingen van de EU baart D66 zorgen.

“Binnen ons mandaat zal de ECB alles doen wat nodig is om de euro in stand te houden. En geloof me, het zal genoeg zijn.” Aldus president Mario Draghi (ECB). Met betere budgettaire discipline werden de financiële markten verder tot bedaren gebracht. D66 bepleit structurele begrotingsdiscipline en onze fractie werkte mee aan een begrotingsakkoord als ‘constructieve oppositie’.

De samenvoeging van de NMA, OPTA en Consumentenautoriteit. Kernvraag is of de samenvoeging in de nieuw Autoriteit Consument en Markt (ACM) de onafhankelijkheid, slagvaardigheid en opereren in de Europese context versterkt. Deel de welvaart: ja, want de ACM is een marktmeester. Checks and balances, juist in de markt! Minister Kamp krijgt de steun van D66.

Streef naar een harmonieus evenwicht, bepleitten wij bij de minister in dat debat over de extra bijdrage (opslag) op energie. We realiseren ons: in tijden van economische recessie legt het lasten op aan burgers en bedrijven. Die lasten zijn nodig als financieringsbron van de duurzame energie projecten. D66 steunt hiermee de energietransitie.

Een initiatief wet van enkele leden van de Tweede Kamer (Recourt c.s). Collega Joyce Sylvester van de PvdA sprak in dit debat ook namens D66 gebaseerd op gedeelde waarden. Uit moreel ethische overwegingen steunden wij het voorgestelde verbod (met overgangsregeling). Een economische activiteit als bontproductie is niet passend meer in een duurzame economie.

De herziening van de accountantsberoepsorganisatie ging gepaard met een verscherping van toezicht op het accountantsberoep. Er schortte wat aan de gedeelde waarden in de afgelopen jaren. Scheiding tussen advies en controle van de jaarrekening wordt ingevoerd. En verplichte wisseling van accountant na bepaalde tijd. D66 bepleit aansluiting bij Europese ontwikkelingen. Die toezegging wordt gedaan door Minister Dijsselbloem.

In mijn bijdrage aan de Algemene Financiële Beschouwingen over de Miljoenennota (onze Rijksbegroting) heb ik gepleit voor echte integratie in de EU. Crisis is ook een kans. Uitblijven van integratie raakt direct onze democratie en welvaart. Steun aan Griekenland, Ierland en Portugal. Naar een Eurozone met volwaardig bestuur en democratische verantwoording.

De Algemene Financiële beschouwingen werden gedomineerd door het Lente akkoord. Ingrijpende begrotingsafspraken met een demissionair kabinet. Dat werd gesloten op de fractiekamer van D66 in de Tweede Kamer. Het Kabinet Rutte I was door Geert Wilders ten val gebracht. Mijn analyse was dat er ca.15% gewijzigd was door het regeerakkoord VVD/PvdA voor het Kabinet Rutte II. Het was eigenlijk de Begroting – Pechtold!

De Amsterdam Arena vol ouders, leerlingen en docenten, tegen de plannen van het Kabinet Rutte I voor Passend Onderwijs. Daar vroeg de wetgever nu eens te veel van eigen kracht. We debatteerden lang en gepassioneerd, samen met Groen Links en de SP tegen de plannen. Doe het niet, vroegen wij.

Eigen kracht van mensen in organisaties kan ook tekort schieten. Denk aan de bankiers in de financiële crisis. Goed dat de overheid intervenieerde. D66 steunde de invoering van extra belasting voor banken. D66 pleitte voor een Europese bankenunie en strengere kapitaalbuffers. SP en PVV geloofden daar niet in. Die Bankenunie en de buffers zijn er gelukkig gekomen.

Begrotingswet tot instellen van een Europees Stabiliteits Mechanisme (ESM). In ESM en EFSF fondsen ter ondersteuning van de zwakke eurolanden is Nederland gecommitteerd voor 134 Miljard euro (een eigen inleg van 4,6 Miljard). In de Eurozone zijn we van elkaar afhankelijk. Over de grenzen heen. D66 heeft de regering gesteund. Deze crisis kan gezamenlijk worden bestreden.

Als medewetgever trok ik ten strijde tegen de Minister van Onderwijs Marja van Bijsterveld. Het gedoogkabinet Rutte I wilde scholen in het keurslijf van de 1040 uren-norm persen. Met PVV, VVD en CDA als steun. Alsof docenten, schoolleiders, de MR en leerlingen niet beter kunnen bepalen wat bijdraagt aan kwaliteit van onderwijs.

In het debat over de rituele slacht (onbedwelmd) zagen we een botsing tussen twee waarden: het streven naar het verbeteren van het dierenwelzijn tegenover het respecteren van bestaande religieuze rechten van de Joodse en Islamitische rite. Na intense discussie (ook in D66 kring) vond onze senaatsfractie dat de waarden die zijn gecodificeerd in onze grondrechten zwaarder behoren te wegen en steunden wij het verbod niet.

Let bij gebruik van persoonsgebonden nummer bij uitwisseling tussen scholen op privacy. Beperk je tot de minimale gegevens die nodig zijn voor de doorlopende leerlijn. De verleiding is groot om te veel dossier te vormen en over te dragen. D66 bepleit “bij twijfel niet doen”. Er is consensus over dit onderwerp aan het eind van het debat.